بیماری نقرس چیست؟

بیماری نقرس چیست؟

بیماری نقرس چیست؟ چه علائمی دارد؟ مراحل درمان بیماری نقرس چگونه است؟ چه افرادی به این بیماری مبتلا می شوند؟ آیا بیماری نقرس خطرناک است؟

یکی از شایع ترین بیماری های روماتیسمی، بیماری نقرس است.

نقرس به طور کلی یک بیماری التهابی می باشد که دلیل بروز این بیماری بالا رفتن اسید اوریک می باشد.

این بیماری که به دلیل تجمع بیش از حد اسید اوریک در نواحی خاصی از بدن بروز می کند، معمولا در مفاصل و اتصالات استخوانی رخ می دهد.

با بالا رفتن اسید اوریک کریستال هایی در مفاصل بدن رسوب می کنند.

در صورت رسوب کریستال ها، تخریب گسترده ای صورت می گیرد و ممکن است بیمار نتواند از آن اندامش استفاده بکند.

با رسوب این کریستال ها احساس گرمی، درد، محدودیت حرکتی و تورم ایجاد می کنند.

بیماری نقرس به طور معمول، اغلب در نواحی مفاصل انگشت شست پا رخ می دهد؛ اما مفاصلی چون زانو، آرنج، شانه ها، بازوان و حتی نواحی قوزک و پاشنه پا نیز در خطر این بیماری قرار دارند.

معمولا شایع ترین مفصلی که درگیر می شوند مفاصل کوچک از جمله مفصل انگشت شست پا هستند.

بعد از مفصل شست پا، مفصل مچ پا معمولا شایع ترین مفصلی می باشد که دچار درد می شود.

همچنین مفاصل زانو و سایر مفاصل هم می توانند در اثر این بیماری درگیر شوند.

با درگیر شدن مفصل، معمولا درد شدیدی ایجاد می شود.

شایع ترین علت ایجاد نقرس نقص ژنتیکی در آنزیمی است که موجب دفع اسید اوریک از بدن می شود.

در صورت عدم موجود بودن این آنزیم، اسید اوریک از بدن دفع نخواهد شد.

نقرس چه علائمی دارد؟

• وجود درد و تورم بسیار در ناحیه ی مفصلی، بخصوص در ناحیه مفصل انگشت شست پا.
• التهاب و قرمز شدن و براق شدن پوست و پوسته ریزی به دلیل تجمع اسید اوریک.
• گرم شدن محل دچار شده به نقرس.
• محل مفصلی دچار شده به نقرس به قدری طاقت فرسا خواهد بود که لمس و فشار را غیر ممکن خواهد کرد.
• در برخی موارد، فرد دچار تب خفیف خواهد شد.
• آمارها نشان می دهد که شروع این بیماری، اغلب شب هنگام و در زمان خواب بوده و شخص ممکن است در طول روز، درد کمتری داشته باشد.
• به طور معمول، بیماری نقرس بسیار سریع و یکدفعه ظاهر شده و درد و تورم را ایجاد می کند.
• پس از اتمام حمله اولیه، درصد احتمال بسیاری وجود دارد که بیمار، دچار حملات دیگری شود.

البته اگر شخص بیمار از ابتدای پیدایش بیماری توسط یک پزشک متخصص، معاینه و درمان شود، از حملات احتمالی بعدی پیشگیری می شود.

اسید اوریک چیست؟

به طور کلی، هنگامی که بدن، پروتئین ها را می سوزاند، اسید اوریک از این متابولیسم و سوخت و ساز، به عنوان یک ماده زائد تولید می شود.

این ماده به طور معمول، توسط سیستم گردش خون و کلیه ها از بدن دفع می شود.

اما شرایطی وجود دارد که موجب می شود این ماده در جاهای خاص از بدن، به شکل کریستال تجمع پیدا کرده و کلیه ها قادر به تصفیه کامل آن ها نباشند.

مواد غذایی حاوی اسید آمینه پورین، اصلی ترین دلیل افزایش اسید اوریک در بدن محسوب می شود.

مواد غذایی پروتئینی مخصوصا گوشت قرمز، مرغ و ماهی، از اصلی ترین منابع اسید آمینه پورین به شمار می روند.

چرا اسید اوریک خطرناک است؟

تجمع اسید اوریک در بدن و تشکیل توده کریستالی، موجب تحریک سلول های ایمنی بدن می شود.

به این ترتیب که سلول های ایمنی، اسید اوریک را به عنوان مهاجم شناسایی کرده و آن را می خورند.

این موضوع سبب می شود که سلول های ایمنی، مواد شیمیایی خاصی را به نام های “لوکوترین” و “پروستاگلاندین” ترشح کنند.

این دو ماده، باعث ایجاد درد و تورم در مفاصل و محل تجمع کریستال های اسید اوریک خواهد شد.

آیا بیماری نقرس خطرناک است؟

نقرس یک بیماری قابل پیشگیری و همچنین قابل درمان می باشد.

این بیماری نیز مانند سایر بیماری های روماتیسمی، مراحل پیشرفت مختلفی دارد.

در ادامه قصد داریم تا مواردی که در بیماری نقرس تاثیر گذارند را توضیح دهیم.

به طور کلی درد انگشت شست پا با درمان یا بی درمان بعد از یه هفته بهبود خواهد یافت.

ولی با این حال در 70 درصد موارد ظرف دو سال آینده دوباره این درد پدیدار می شود و عود می کند.

از جمله مشخصات درد نقرس می توان به دوره های بهبود و تشدید اشاره کرد.

بعد از چند سال فواصل حملات کوتاه تر می شوند وقتی که تعداد حملات زیادتر می شوند.

ممکن است بیمار دردش بهبود پیدا نکند، علائمش طولانی تر بشود و یک حالت مدوامی این درد بماند.

اگر بیمار دردش تداوم داشته باشد وارد مرحله بیماری نقرس مزمن شده است.

تشخیص بیماری نقرس

به طور کلی تشخیص بیماری نقرس معمولا با مشاهده حملات نقرسی است.

در این بیماری معمولا یک مفصل بدن درگیر می شود و درگیری همزمان چند مفصل مثل وضعیتی که در روماتیسم دیده می شود کمتر است.

آزمایش هایی که برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شوند شامل:

 آزمون مایع مفصل

پزشک ممکن است توسط سرنگ برای کشیدن مایعات از درون مفصل مبتلا اقدام کند. زمانیکه این مایع زیر میکروسکوپ بررسی شود، نشان می‌دهد که کریستال در آن وجود دارد یا خیر.

 آزمایش خون

پزشک برای بررسی میزان اسید اوریک در خون، ممکن است، آزمایش خون ب تجویز کند.

توجه کنید که بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک بالایی دارند هیچگاه به بیماری نقرس مبتلا نمی‌شوند و همچنین بعضی از افراد با اینکه اسید اوریک نرمالی دارند دچار این بیماری می‌شوند.
گاهی اوقات از رادیوگرافی ساده برای کمک به تشخیص نقرس استفاده می شود.

در رادیوگرافی ساده ممکن است تجمع توفوسی در اطراف مفاصل دیده شود و یا تخریب مفصل مشاهده گردد.

پیشگیری از مبتلا شدن به نقرس

• تداوم در مصرف زیاد آب و مایعات مفید
• قطع کردن یا محدود کردن مصرف مشروبات الکلی
• تامین پروتئین مورد نیاز روزانه بدن از منابع کم چرب
• کاهش میزان مصرف گوشت قرمز
• حفظ و نگهداری وزن در محدوده طبیعی و نرمال و همچنین پرهیز و دوری از افزایش وزن بدن

عوامل موثر در بیماری نقرس

عوامل گوناگونی وجود دارد که سبب می شود تا بیماری نقرس، تا حدودی پیشرفت کند و خطرساز شود.

• سن و جنسیت:

سن و جنسیت یکی از عواملی است که در میزان پیشرفت بیماری نقرس نقش بزرگی را ایفا می کند.

مطالعات نشان داده که مرد ها اسید اوریک بیشتری نسبت به زنان تولید می کنند.

اما این به این معنی نیست که زن ها در خطر این بیماری قرار ندارند؛ زیرا میزان تولید اسید اوریک در زنانی که در دوره یائسگی قرار دارند، تقریبا نزدیک به مردان است.

• ژنتیک:

دومین عامل موثر در پیشرفت بیماری نقرس، ژنتیک محسوب می شود.

اگر در سوابق پزشکی خانواده خود، بیماری نقرس رخ داده، بدون شک شانس شما برای ابتلا شدن به این بیماری، افزایش می یابد.

• عادت های غذایی:

عادت های غذایی به حدی در پیشرفت این بیماری نقش بزرگی دارد که می توان این مورد را مهم ترین عامل پیشرفت بیماری نقرس تلقی کرد.

همان طور که اشاره شد، مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی اسید آمینه‌ی پورین، میزان تولید اسید اوریک در بدن را افزایش می دهد.

جالب است بدانید، افرادی که از الکل استفاده می کنند، باعث اختلال در دفع اسید اوریک بدن خود خواهند شد.

• تاثیر دارو ها بر بیماری نقرس:

تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که برخی دارو ها نیز در میزان تولید اسید اوریک بدن نقش ایفا می کنند.

به عنوان مثال؛ دارو های حاوی سالیسیلات و یا ادرار آور، میزان تولید اوریک اسید در بدن را افزایش می دهند.

• وزن:

دیگر نکته حائز اهمیت، رابطه ی مستقیم وزن و میزان تولید اسید اوریک است!

افراد دارای وزن بالا، به دلیل سوخت و ساز و متابولیسم بیشتر بدنشان نسبت به افراد لاغر، پتانسیل بیشتری در تولید اوریک اسید دارند.

بنابراین، افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری نقرس قرار دارند.

• بیماری های زمینه ای:

مواردی که در بالا به آنها اشاره شد، مجموعه عوامل موثری بودند که در میزان پیشرفت بیماری نقرس در افراد سالم (افرادی که بیماری های زمینه ای ندارند) نقش داشتند.

اما آن دسته از افرادی که از مشکلات سلامتی و بیماری های زمینه ای (نارسایی کلیه، فشار خون بالا، کم کاری تیروئید، دیابت و …) رنج می برند، بسیار در معرض خطر ابتلا به بیماری نقرس می باشند.

زیرا کمتر قادر به دفع مواد زائدی چون اسید اوریک از بدن خود هستند.

عوارض نقرس

• نقرس عود کننده:

به طور کلی ممکن است برخی از افراد در طول سال چندین بار دچار حملات نقرسی شوند که در صورت عدم درمان، این بیماری آسیب شدیدی را به مفاصل وارد می کند.

• نقرس پیشرفته:

در صورت عدم درمان نقرس ممکن است در زیر پوست افراد دانه هایی تحت عنوان توفی(Tophi) تشکیل شود که در واقع همان کریستال های اورات می باشد که در نقاط مختلف انگشتان، دست ها و پاها تجمع پیدا می کنند.

• سنگ کلیه:

کریستال های اورات گاهی اوقات ممکن است در مجاری ادراری تجمع پیدا کنند و منجر به ایجاد سنگ های کلیوی شوند که این موضوع منجر به ایجاد مشکل می شود.

درمان خانگی نقرس

درمان خانگی نقرس همان طور که خدمت شما عرض کردیم، قابل انجام است.

نقرس را می توان هم به وسیله ی داروهای بدون نسخه و یا داروهای تجویزی انجام داد.

هم چنین روش های غیر دارویی نیز وجود دارند که با انجام دادنشان می توان به تسکین، پیشگیری و حتی درمان نقرس کمک کرد.

• متوقف کردن مصرف مواد غذایی حاوی “پورین”، تا اتمام دوره بیماری.
• نوشیدن 2 الی 4 لیتر آب در روز.
• دوری و جلوگیری از استرس.
• پرهیز از نوشیدن الکل و حتی نوشیدن های پرقند مثل نوشابه، تا پایان دوره بیماری.
• ورزش های خاص و ماساژ پا و یا هر گونه مفصلی که دچار بیماری نقرس شده.
• سرد کردن مفاصل.
• فشار وارد نکردن به مفاصل و بالا نگه داشتن آن.
• کاهش وزن.
• استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی چون ناپروکسن، ایبوپروفن، کلشیسین و یا کورتون (کورتیکواستروئید ها)
• هم چنین داروهایی که فقط با نسخه پزشک تجویز می شوند مثل “ایندومتاسین”.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر احساس یا تجربه درد ناگهانی و شدید در مفصل یا مفاصل وجود داشته باشد باید به پزشک مراجعه نمود.

بی توجهی به علائم نقرس منجر به از دست دادن حالت طبیعی مفاصل و بی حرکتی آن ها می شود.

سخن آخر:

توصیه می شود تا از داروهایی چون “پروبنسید” و یا “آلوپورینول” در هنگام اوج حملات نقرس، استفاده نشود!

زیرا استفاده از این داروها می توانند موجب تشدید التهاب مفصلی گردند.

این داروها به بدن کمک می کنند تا کمتر اسید اوریک تولید شود و یا اسید اوریک بهتر و سریع تر دفع گردد.

 

———————————————————–

راه های ارتباطی با دکتر مجید قربان زاده

پیج اینستاگرام دکتر مجید قربان زاده

کانال آپارات دکتر مجید قربان زاده

کانال نماشا دکتر مجید قربان زاده

———————————————————–

 

درد زانو و عوامل تاثیر گذار در آن

آرتروز و راه های درمان آن

تشخیص و درمان دیسک کمر و گردن